Cycloon 'EVAN'

Savusavu, Vanua Levi, Fiji

Onze mooring

We liggen met zo’n 30 schepen in een cyclone-hole voor het kleine stadje Savusavu. Tijdens het seizoen zou het hier een veilige plek moeten zijn. Niet meer dan een brede kreek tussen het vaste land en een mangrove eiland. De baai is groter maar door het eiland liggen de zeilboten beschut. Het voornaamste is dat door de ligging geen golven worden opgebouwd bij harde wind. De wind komt vaak van achter de berg. Niet alle boten zijn op dit moment bewoond. Achter in de baai liggen er een aantal aan de steiger maar die zullen waarschijnlijk ook nog aan een mooring komen te liggen. Dat is veiliger omdat de winden in een cycloon alle kanten op kunnen draaien. Dan lig je toch achter je anker of een mooring veiliger.

( moorings zijn zware blokken of in de bodem geschroefde units met een lijn of ketting naar het wateroppervlak met daaraan een boei om de lijn op the pikken en op de boot te beleggen.)

Een aantal dagen geleden is een grote catamaran vóór ons van de mooring gebroken en er vandoor gegaan. Met verschillende mensen kon voorkomen worden dat er schade ontstond en verderop in de baai kon de boot opnieuw worden belegd aan een andere mooring. Door deze ‘eenmans’ actie twijfelden wij aan de houdbaarheid en lieten onze mooring door een duiker opnieuw checken. Alles oké. Onze mooring is een van de sterkste en grootste en op de bodem verzwaard door drie enorme motorblokken. Er heeft lange tijd een zeilschip van 50 ton aan gehangen. Drifter weegt 26 ton. De oude ketting zou al eerder vervangen zijn door een nieuwe!

Woensdag 12-12-12 Dit is een grappige datum. De lol gaat er snel vanaf want de weerkaarten en weerstations laten zien dat zich een cycloon aan het ontwikkelen is die met grote waarschijnlijkheid Fiji gaat raken of in ieder geval heel dichtbij overtrekt. Het radionet in de ochtend gebracht door Curley wordt iedere ochtend om 8.30 uur Fiji tijd uitgezonden. Hij is de plaatselijke weerman en heeft contact met verschillende weerstations in de Pacific. Hij doet dit al meer dan 20 jaar en is iedere dag te horen. Hij is onze goeroe wat betreft het voorspellen en inschatten van de weersituaties.  Al een week geleden gaf hij aan dat er zich misschien iets aan het ontwikkelen was boven een bepaald gebied ten noord westen van Fiji wat zich liet aanzien als een mogelijke te vormen cycloon. Dat het zich op díe plaats aan het ontwikkelen was kon betekenen dat hij over Fiji zou komen. Alertheid was dus geboden. Zijn vooruitziende blik klopte en hij bleek helaas gelijk te hebben. Het cycloon seizoen is anderhalve maand oud! 

Ravage in Samoa

 Arnold haalt met hulp van Heinz het grootzeil eraf en stouwt het beneden in de boot. Beter is het om dat nu alvast te doen. Een kale mast vangt minder wind.

Donderdag 13-12-12 Evan is de naam van deze cycloon, vanaf nu officieel bevestigd. Curley geeft de track van Evan. Trekt naar het oosten over Wallis en Futuna neemt aan grote en snelheid toe, draait terug naar het oosten en noorden en vervolgt zijn track terug naar het westen. De berichten kloppen! Wallis en Futuna wordt geraakt, dan Samoa. Evan heeft veel schade veroorzaakt op Samoa en er zijn drie doden gevallen. Wallis en Futuna krijgt de tweede aanval. Hij komt deze kant op! 

Arnold checkt zelf de schakels aan de mooring die het meest te lijden hebben van water en lucht in de boei. Deze zijn behoorlijk aangetast door corrosie dus veel dunner geworden. Hoezo nieuwe ketting? Helemaal niet eerder vervangen! Ook brengt Arnold dikkere lijnen aan en er worden twee extra lijnen aan gebracht. De wieken van de windmolen gaan eraf. Verder zal waarschijnlijk de buiskap, zonnedek en alles wat weg kan verwijderd worden maar we wachten nog even de nieuwe ontwikkelingen af.

‘Elan’, de Duitse boot met Frank en Dorothy ligt net achter ons en zij hebben besloten een paar dagen in een hotel te verblijven. Dorothy is te zenuwachtig om aan boord te blijven. De Italianen met hun dochtertje Sofia hebben waarschijnlijk ook een ander adres gevonden. Janet, een Deense die voor ons ligt met haar grote catamaran gaat naar haar huis aan land, samen met Peter van ‘Lady Nada’. Ian op ‘Cable's Length ll’ blijft op de boot net als André van 'Symbiosis', Heinz en Sylvia van ‘Mambo’, Curley die er ligt met zijn woonark, Jeff en José (een Nederlandse) en anderen die wij niet zo goed kennen blijven aan boord of gaan elders deze orkaan uitzitten.

Vrijdag 14-12-12 Curley houdt ons via het marifoonnet weer op de hoogte. Het ziet er niet goed uit! Van zondag op maandag zal de cycloon Evan over Taviuni en Ovalau trekken, dus heel dichtbij ons. Categorie 4 wordt genoemd. Windsnelheden van 150 knots worden genoemd. De barometer zakt zondag op maandag tot 981. Vandaag halen Arnold en ik het voorzeil van de rol af een ook dit zeil stouwen we beneden op. Alle losse lijnen worden vast gezet. In het begin van de baai wordt een groot zeilschip van 40 meter met drie masten met hoog water het strandje opgevaren van het kleine eiland. Lijnen en ankers worden belegd naar de palmbomen. Het grote schip dat beschutting zoekt achter het eiland is een sinister gezicht. We worden met onze neus op de feiten gedrukt dat het geen kattenpis is wat er gaat komen!

Morgen wordt ook onze mooring opnieuw gecheckt door een duiker. Voor 30 dollar willen we meer zekerheid over de toestand onder water, een second opinion.

Beneden in de boot begin ik op te ruimen en schoon te maken. Ga eten inslaan en voor een paar dagen maattijden koken. Het is erg warm en Arnold die buiten op het dek bezig is verbrand door de zon.  Het is nauwelijks te geloven dat er de komende dagen een cycloon over dit eiland zal gaan trekken. Alles lijkt hier zo rustig! De plaatselijke radiostations berichtten vaker over de cycloon en de hulp van God wordt ingeroepen. 

Om 18.00 uur komen zeilers bijeen in de bar van de Copra Shed Marina en velen zijn verontrust. Categorie 4 is wel echt een getal om zenuwachtig van te worden ook al zijn er inmiddels geluiden dat Evan ten noorden van ons voorbij zal trekken. We wachten af en zien morgen wel hoe het verder gaat. 

Ik schrijf dit stuk om 4 uur in de nacht van vrijdag op zaterdag 14/15 december. Ik kan niet slapen en vandaar dat ik ben gaan schrijven. Ik ben er niet gerust op.

Zaterdag 15-12-12 Het is 7 uur in de morgen en er staat nauwelijks wind. De lucht is bedekt met dikke grijze wolken en het regent een beetje. Toch probeert de zon er dunnetjes doorheen te komen. Om 9.00 uur ga ik naar de boot Mambo om te praten met Sylvia over de mogelijkheid een kamer ergens te nemen, mocht Evan dichter het eiland naderen. Wij gaan verder met de voorbereidingen als om 10.00 uur de duiker de mooring komt checken. Goed dat hij dat deed omdat er geen zekeringen aan de harpsluitingen zaten.

De nieuwe inlichtingen over de track van Evan stemmen ons meer optimistisch en voorlopig is een kamer in een hotel niet nodig. Om 18.00 uur komen we deze dag weer allen bij de bar en de tv laat de ravage in Samoa zien. Met een grote groep gaan we naar de Chinees en zijn behoorlijk ontspannen. 

Die neemt wel erg veel ruimte in.....

Zondag 16-12-12 Ik slaap slecht maar weet wat uurtjes mee te pikken. Uiteindelijk sta ik om 6 uur op. Buiten regent het hard en de wind wordt sterker. Tijdens de buien en de windstoten ligt Drifter langzaam te deinen. Zo dadelijk gaan we naar de laatste updates kijken. Evan lijkt zijn track wat zuidelijker te nemen dus lijkt dichter ten noorden van ons voorbij te trekken. Niet goed dus. Sylvia van Mambo heeft besloten om aan boord te blijven en ik ga een kamer in het hotel delen met Elisa en haar dochtertje van 1 jaar. Meer zeilers besluiten om in het hotel een kamer te nemen. Een grote veerboot komt tussen de zeilboten door een beschutte plaats zoeken en iedereen komt in actie om hem weg te krijgen. Helaas is de kapitein niet voor rede vatbaar. Als hij losslaat en de storm krijgt vat op hem is hij een groot gevaar voor de meeste zeilboten, de situatie kan dan erg gevaarlijk worden. Om 20.00 neemt de wind aan kracht toe. De ramen van de kamer rammelen in de sponningen bij de zware windstoten en wij zien beneden in de baai de boten gieren achter hun moorings. 

Van zondag op maandag 17-12-12 ‘’Het is opmerkelijk dat Drifter zo rustig achter de mooring ligt,’’ dat is wat Arnold mij nog kan doorgeven voordat het internet en de elektriciteit uitvallen. Het blijkt hier in de baai mee te vallen.

Om 3 uur in de nacht hoor ik via de handradio Ian van 'cable's Lenght ll' Arnold oproepen dat er een losgeslagen zeilboot op Drifter afkomt. Na een uur kan Arnold weer aan de radio komen en vertelt de anderen dat hij de los geslagen zeilboot van Drifter heeft los kunnen snijden. Er is schade ontstaan, een raam is gebarsten en de zware reling is behoorlijk verbogen maar voor alsnog valt het mee. Arnold voelde zich behoorlijk schuldig omdat de boot nu drift en ook andere boten kan raken. De nachtwaker aan de kant heeft wat later deze los geslagen boot vast kunnen maken aan de steigers. De boot kwam als een wonder uit zichzelf het dok binnen varen. De naam? ‘Engel van de zee’ in het Swahili. In de vroege ochtend zijn nog twee andere boten op drift geraakt maar deze konden met man en macht op het nippertje verankerd worden. Gelukkig geen verdere schade.

 Noordelijk van dit eiland trekt Evan naar het westen en verder naar het zuiden. Viti Levu krijgt er behoorlijk van langs, Nadi, Lautoka en Port Denerau. De laatste heeft geen marina meer, alle steigers zijn verdwenen en afgebroken. De cycloon is vlak langs deze plaatsen gekomen en de schade is enorm. In VudaPoint, de ronde marina waar wij vorig jaar lagen, is de schade aan de boten groot. Zelfs bij de ingegraven zeilboten op de kant is er veel schade door drie enorme bomen die uit de grond gerukt werden. De andere boten zijn constant op elkaar geklapt en masten zijn in elkaar gaan zitten waardoor de schade groter werd. Van de eilandengroep Yasawa’s hebben we nog niets gehoord! Daar moet de schade ook enorm zijn. Ook overstromingen door hoge zeeën zijn een gevaar.

 

 Maandag 17-12-2012 Het is 16.30 uur als het veilig is om terug te gaan naar Drifter en Arnold. Het is toch al met al mee gevallen voor alle bewoners hier en de zeilers! We weten dat het gevaar nog niet voorbij is voor de Yasawa’s en Mamanuca eilanden en het vaste land van Viti Levu.

Wij hebben geen internet verbinding. De radio en telefoon werken niet. In de stad geen elektra! En het drinkwater is niet meer te vertrouwen. De vele slagregens blijven over ons heen trekken. Door spanningen en slaapgebrek slapen we nu erg goed. ’s-Middags schijnt de zon weer…

Wachten op de volgende? 

The day after......

Cyclone "Evan"

We hebben met Drifter cyclone Evan goed doorstaan. We hebben zo'n 60 - 65 knopen wind (windkracht 11) over ons heen gehad met windstoten tot 75. Drifter heeft wat schade aan de reling doordat een andere boot met mooring en al langs kwam driften. Coby en ik zijn gezond en wel en het leven dreigt weer langzaam naar normaal terug te keren.
Ander plaatsen in Fiji hebben het zwaar te verduren gehad en de cyclone is opnieuw een zware klap voor Fiji.
Er volgt snel een uitgebreider bericht van ons.

Suva, de hoofdstad van Fiji en verder

Het vertrek uit Wallis ging niet helemaal zoals gepland. De stroom vanuit de lagune naar buiten stond veel harder door dan we vermoed hadden en daardoor werden we als het ware door de pas heen naar buiten uitgespuugd. Door de wervelingen en hoge swell kwamen we weer eens in een centrifuge terecht waarvan de was aan een kant opgestapeld lag! Later op de computer zagen we dat we niet helemaal de juiste route door de passage hadden gevolgd maar er gelukkig toch zonder kleerscheuren vanaf waren gekomen… pfff.

Met de wind mee arriveren we in drie dagen voor Suva, de hoofdstad van Fiji. Een grote baai met  rechts van ons een skiline die niet onderdoet voor middelgrote westerse steden. Grote zeeschepen liggen te wachten om zich van hun ladingen te ontdoen. We zien voor het eerst  hoogbouw in een stad van Fiji. We gaan het allemaal verkennen. Suva moet de grootste kruiden, fruit en groentemarkt hebben van de zuidelijke Pacific dus ik kan mijn culinaire hart weer ophalen.

Tegenover de wat oud-Engelse marina ligt de gevangenis van Fiji. Regelmatig zien we verschillende gevangenen begeleid door gevangenisbewaarders de omgeving schoon maken, ander werk verrichten en tuinieren. In kleine groepjes, in opvallende oranje overalls  zijn zij  gemakkelijk te herkennen. Wij bezochten het ‘’art’’ centrum van de gevangenis waar we met vijf van hen een gesprek hadden over impressies en over van Gogh die in hun lesboek stond afgebeeld.  Twee dagen later horen we dat er vijf ‘zware jongens’ zijn ontsnapt en kleding hebben gestolen uit een huis. Een dag later wordt er een bank beroofd door vijf gemaskerde mannen die er met het geld vandoor gaan. Overal in de stad verschenen foto’s van de ‘boeven’. Niet dat wij ze daarvan herkenden. Waren het ‘onze’ vijf ‘kunstminnende’ gevangenen? En zouden ze ook, net als Clint Eastwood in de film ‘escape from  Alcatras’, een nagelknippertje hebben gebruikt om buiten te komen? Of waren ze onder de les gewoon weg gewandeld?

We blijven drie weken in Suva hangen. Er valt genoeg te zien en te ondernemen. De markt met al zijn kruiden, groenten, vis en fruit is inderdaad geweldig. Minstens twee keer in de week worden we onder de voet gelopen door honderden toeristen vooral uit Australië en NZ die hier met ladingen tegelijk aan de wal gedropt worden van de cruise boten. Weg wezen dus!

Sevusevu

We varen naar Kadavu, [Kandavu] de zuidelijkste eilandengroep van Fiji. Tjee, wij zitten weer in een paradijselijke omgeving met vele groene eilanden, azuur blauw water, witte strandjes en kleine dorpjes met aardige vriendelijke open mensen. We bezoeken heel wat ‘Chiefs’ en geven steeds weer bosjes cava cadeau wat de gewoonte is. Sevu Sevu heet dat dan officieel en is een erg belangrijk begroetingsritueel in Fiji. Daarna worden we beschouwd als deel van de community en kunnen we vrij door het dorp lopen en foto’s maken.

Wildlife bij laag tij....

Draviuni, Namara, Ono, Kavala, Nabauvalu, Nagara, Vatulutu, kleurige aantrekkelijke eilanden en dorpjes zoals de namen doen vermoeden. Vaak geen mogelijkheid tot internet, geen telefoon, geen winkels. Meer op ons zelf aangewezen dus snorkelen, zwemmen, wandelen en ontdekken, heerlijk! Het is een nieuwe ervaring om op het zand en rif te lopen dat droog valt met eb. Op iedere cm zien we een levende fauna en flora. Jonge morenes, nog erg klein laten zelfs hun tanden zien voor zij een weg graven tussen en onder de openingen van steentjes of rif.

Minder is dat de verse groenten opraken en ikzelf weer brood bak, yoghurt maak en extra aandacht besteed om een aantrekkelijke maaltijd te maken met alles wat we aan boord hebben ingeslagen. Een salade van bieten in blik met uien en appeltje is dan echt aantrekkelijk. Ook vangen we drinkwater op als het regent. In de dinghy doe ik de was en kan regelmatig een bad nemen met het verzamelde water dat soms met bakken neer valt.

Beate en Detlev van 'Kira von Celle'

In Nabauvalu maken we kennis met Detlev en Beate met hun boot ‘Kira von Selle’ uit Duitsland. Zij zijn actief lid van Trans-Ocean, de Duitse zeilersvereniging via welke we in 2008 verzekerd dachten te zijn voor ziektekosten. Zoals bekend bleek dat niet het geval wat ons uiteindelijk handen vol geld kostte. Detlev en Beate bleken erg belangstellend naar ons verhaal en namen ons een interview af.  Dit werd geplaatst op de website van Trans-Ocean, wat nogal wat discussie opleverden onder vele leden. Wij wachten af wat er verder gaat gebeuren. 

Detlev nodigt ons uit samen met enkele andere cruisers voor een bbq waarbij een big aan spit geroosterd wordt boven een houtvuur. Wij dragen allemaal iets bij en koken bijgerechten, waarna alles samen wordt gevoegd. Met verschillende familieleden en wij zessen hebben we een geweldig maal.  

Bijna een maand later varen we naar Levuka en later naar Makongai, waar we samen met jonge Josje al eerder waren vorig jaar. Makongai, het voormalige lepra eiland waar 5000 lepra patiënten van heel Polynesie in het verleden werden opgevangen. De grote begraafplaats, nu merendeels overdekt door het regenwoud  is een stille getuige van dat leed. Het eiland heeft een clam-farm waar deze schelpen gekweekt en beschermd worden, en van hieruit  opnieuw worden uitgezet. Het kweken van het zaad wordt gedaan door de grote schelpen te stressen zodat zij zaad gaan schieten! D.m.v. minder zuurstof rijk water of door minder voedsel te geven. Na drie jaar verzorging worden zij in kooien die hen beschermen op verschillende eilanden uitgezet.

We hebben nog geen zin om naar onze gereserveerde mooring te varen in Savusavu waar alle andere boten liggen dus varen naar Fawn Harbour 40 zeemijl van Savusavu. Onderweg zien we weer sinds lang dolfijnen bij de boot.  Een grote baai beschermd door een groot rif. We liggen hier dan ook erg rustig terwijl het buiten soms behoorlijke golven en branding staat. Voorlopig de laatste sevu sevu met de chief van het kleine dorpje waar we toestemming krijgen om de warmwaterbronnen te bezoeken. Het is een lange moeilijk wandeling omdat het zoveel geregend heeft en alles behoorlijk modderig. Een warm en koud bad in de beek is daarna heerlijk aangenaam en 

nodig!

The catch of the day...

De behoefte om weer eens verse groenten te eten maakt dat we ’s morgens met de bus naar Savusavu reizen. Door de vele modder duurt de zware rit drie uur heen en drie uur terug! Even boodschappen doen……! Een grote chovel waarmee aan de weg gewerkt wordt trekt de bus uit de modder nadat deze vast is komen zitten. Soms ‘zeilen’ we min of meer zijwaarts de berg af! De chauffeur moet er hard aan trekken om grip op de ‘weg’ en stuur te houden. Hij wordt er niet koud of warm van. Wel van de vliegen om zijn oren, hij kan daar echt hels over worden en slaat en schopt wild om zich heen het stuur van de bus zichzelf overlatend! Ik zit achter hem en hou mijn hart met beide handen vast!

 Tot de volgende flessenpost…

November 20012

Coby  

Sporen op het droog gevallen strand.

Dat was lang geleden....

Naar Wallis of Futuna, de Franse eilanden

Wij zijn weer aan het zeilen omdat we Fiji met de boot moesten verlaten i.v.m. de visa die verliepen. Dat wil men nou eenmaal zo. Regels zijn regels, maar als we kunnen ontduiken we ze natuurlijk. Helaas is dat hier in Fiji niet mogelijk. We hebben 350 mijl te gaan maar dat zouden er uiteindelijk 402 worden. De wind die ons goed gezind zou zijn vertikte het om naar het zuidoosten te draaien en bleef hangen in het oosten. Teveel tegen ons en de berichten in. We hebben 72 uur aan een stuk door in een soort centrifuge gezeten met vooral de golven en hoge deining tegen. Zeker de derde nacht erg schokkerig ook al gingen we er met 7 knopen vandoor. Zeeziekte komt wat vaker om de hoek kijken, nu ook bij Arnold die zich niet helemaal prettig voelt. Katterig noemen we dat.

We zijn dus aanbeland in Wallis. Een van de Franse eilanden in de Pacific. Waar dat ligt? Tussen Fiji, Samoa en Tonga in. Het andere Franse eiland heet Futuna maar dat zijn we toch voorbij gevaren. Iets meer dan 100 mijl verder naar Wallis. Hier blijven we even om dan verder te gaan naar Tonga. Hoe later we terug keren in Fiji hoe beter voor het volgende visum.

Dus wij spreken nu Frans in plaats van Engels. Weliswaar met handen en voeten en natuurlijk met het Nederlands/Frans woordenboekje erbij, maar we komen een heel eind.

Ankeren bij Gani achter het rif

Bij het kleine stadje Mata Utu aangekomen kunnen we geen centrum vinden, is er gewoon niet! Vreemd! Twee supermarkten die in Nederland niet zouden misstaan. Alles oogt hier schoon, opgeruimd en proper, de huizen, de winkels en tuinen. très magnifique.

We liggen met Drifter voor een klein dorpje, Gani met dus ook geen kern. We hopen hier tussen de beschermende riffen veilig te liggen voor de harde wind buiten. Wallis en Futuna zijn echt stikduur. Dat wisten we gelukkig en hebben al onze voorraad aan etenswaren daarom vanuit Fiji meegenomen. Dus we houden het maar op eenvoud en simpelheid, geen Franse keuken, geen heerlijke onbetaalbare kaas en wijn. Oh, sneu hé!

In 1500 Bc werden Wallis en Futuna ontdekt door de eerste Samoanen die zich daar settelden. Zij ontdekten de eilanden en niet zoals zo vaak beschreven staat; ’de ontdekkingsreizigers’ zoals Bougainville, James Cook, Tasman en vele andere wereldomzeilers. Alsof de geschiedenis met de koloniale avonturiers is begonnen!

Verder staat er in de Lonely Planet te lezen dat in 1616 de eilanden herontdekt werden door twee Nederlandse ontdekkingsreizigers nl Jacques Le Maire (klinkt erg Frans hè) en Wilhelm Schouten die Futuna en het kleine daarbij behorende eiland Alofi, de ‘Hoorneilanden’ noemden, naar de plaats waar zij in Nederland vertrokken waren. Zij deden er niets mee, tenminste niet voor vlag en vaderland en voeren snel verder. 50 jaar later kreeg het eiland waar wij nu zijn de naam van de Engelse navigator Samuel Wallis. Futuna behield de naam van de Hoorneilanden. Wat een getouwtrek hé?

Pas in de tweede helft van de 18de eeuw vervielen de twee eilanden Wallis en Futuna onder Frans gouvernement! Het was een komen en gaan, door walvisjagers, handelaren en niet onbelangrijk, missionarissen die de boel aardig wisten te veranderen en de plaatselijke cultuur aan banden deed zoals overal in de Pacific waar zij de ‘inboorlingen’ wisten te bekeren tot het Katholicisme en daarmee hun vrijheid ontnamen. Getuige zijn de 3 grote kerken en vele andere, de dagelijkse missen en de groots aangepakte feestdagen met het offeren van vele varkens zoals bij de Eerste Heilige communie.

Ook al zijn de eilanden Frans grondgebied, de Koning regeert en niet onbelangrijk, zijn rijke en invloedrijke familie. Ook al lijkt het erop dat de Franse invloed groter wordt door tv en radio. Het is even een vermelding waard dat tijdens WO II de eilanden collaboreerden met Vichy in Frankrijk en zij stront aan de knikker voelden toen er zo'n 6000 Amerikaanse soldaten werden geïnstalleerd. 

Er staan rechts en links nog open huizen, fales in de stijl van de Samoaanse huizen. In het ovaal gebouwde constructies zonder wanden, met daken van palmbladeren of roestig gegolfd plaatijzer, rustend op palen. De grotere bedoeld voor samenkomsten en de kleinere bieden vaak mogelijkheden tot slaapplaatsen. Dit nog uit de tijd van de oud Samoanen. Velen geven de voorkeur van frisse winden die waaien tussen de open delen door.

We ontdekken dat er geen mobile telefoons zijn en internet erg langzaam is.

Het is zondagmorgen als we om 6 uur opstaan om naar de mis van 7 uur te gaan. De Kerk is groot, helemaal wit en erg eenvoudig uitgevoerd gespeend van enige luxe. De kerk is duidelijk Polynesisch. Geen glas en lood ramen maar gekleurde raampjes. De grote kerk stroomt langzaam vol met alleen maar Wallische Polynesische mensen en we zien geen enkele blanke ook wel papalagi( uit te spreken als ‘Papalangi’). Herbert Paulzen schrijft in zijn boek, ‘De schijn van stilte’; De letterlijke betekenis van het woord Papalagi is ‘de hemeldoorbreker’, zoals bij Captain Cook en de eerste missionarissen. De Samoanen hielden het witte zeil vanuit de verte voor een gat in de hemel, waardoor de blanke man ‘door de hemel brak’. Nu betekent het gewoon ‘blanke of vreemdeling’. Wij zien weinig echt oudere mensen in de kerk. Allen zijn erg kleurrijk maar bedekt gekleed. Velen dragen een bloemenkrans van meestal witte bloemen.

Leden van het koor

'Warriors' tijdens de dienst

De koorzangers, zowel mannen als vrouwen zijn gekleed in witte blouses, witte rokken, lavalavas en daarover een geweven strooien korset, samen gebonden door een centuur van leer of fraai touwwerk. Er wordt prachtig en veel gezongen en als Arnold en ik elkaar aankijken zeggen we tegelijk ‘goosebumbs’(kippenvel). Als ik zeg dat we onder de indruk zijn is dat echt zacht uitgedrukt. Alles wordt in het Polynesisch gezegd en gezongen, er is niet één woord Frans bij, ook al is het een ‘Europese’ mis. De taal is tot tegenstelling in Fiji veel langzamer. 

De gehele dienst duurt 2 uur en al die tijd staan er in het gangpad en opzij van de beuken 6 stevige grote Polynesische mannen die lange bewerkte uitgesneden houten stokken vasthouden. Het zitten en opstaan van de gelovigen wordt aangegeven door de voorganger die met zijn stok steeds 3 maal op de grond slaat. Deze mannen staan doodstil wat het geheel zo speciaal en nog meer indrukwekkend maakt.

Inmiddels hebben we kennis gemaakt met verschillende Frans mensen die voor meerdere jaren hier werken en dan weer terug gaan naar Frankrijk. Door een lift te vragen ontmoeten we Laurence en haar vrienden. We worden verschillende keren uitgenodigd voor een samenkomst, diner en rond touren met de auto naar interessante sites met haar vrienden. Gelukkig spreken zij Engels, een opluchting voor ons! Voor allen is het een fijne onderbreking in hun wat monotone en cultuurarme leven op het eiland. Door hen krijgen we een goed beeld van hoe het is om als Fransen tijdelijk gestationeerd te zijn op een Polynesisch eiland. Zij werken op de middelbare school en maken erg lange uren. Franse uren, en dat in een tropisch klimaat. 

Tijdens de rondritten met Bruno, een artiest en schilder krijgen we ook heel wat meer te zien van de interessante plekken op het eiland. Heerlijk om te kunnen praten over andere dingen dan bootjes en zeilen! Hi, hi. 

Tot de volgende keer.

Augustus 2012

Coby

Bruno beschildert stokken met traditionele Polynesische motieven